Ερμηνευτική προσέγγιση της έννοιας του χωροχρόνου στην ανάπτυξη της Κινεζικής τέχνης και η αλληλοεπίδρασή της με την αντίστοιχη δυτική τέχνη.

της Αντωνίας Τρουμπούκη

Στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος «Κινεζικός Πολιτισμός και Γλώσσα», που θα γίνει σε συνεργασία Πανεπιστημίων της Κίνας και της Ελληνοαμερικανικής ‘Ενωσης, πραγματοποιήθηκε στις 23/11/16 στα Γραφεία της ‘Ενωσης, εκδήλωση με θέμα: «Θαλάσσιος Πολιτισμός και Κινεζική Τέχνη». Ομιλητής ήταν ο κ. ZhangQing, καθηγητής ιστορίας και σύγχρονης κινεζικής τέχνης, ως επίσης και υπεύθυνος του Τμήματος Ιστορικής Έρευνας και Επιμέλειας Εκθέσεων στο Εθνικό Μουσείο Τέχνης του Πεκίνου, καθώς της Μπιενάλε της Σαγκάης κ.ά.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Γραφείο Εξωτερικών Σχέσεων του Υπουργείου Πολιτισμού της Κίνας, και την υποστήριξη της Κινεζικής Πρεσβείας στην Αθήνα.

Παρευρέθη ο Μορφωτικός Ακόλουθος της Πρεσβείας κ. ZhangZhan, ο πρόεδρος του Ελληνοαμερικανικού Πανεπιστημίου, κ. Λεωνίδας Φοίβος Κόσκος, η κα XuTingtingΑναπληρώτρια Διευθύντρια του Γραφείου Εξωτερικών της Κίνας και πλήθος κόσμου. Η εκδήλωση σημείωσε μεγάλη επιτυχία.

Η θεματική πρωτοτυπία της ομιλίας εξέπληξε ευχάριστα όλους. Με αναφορές σε αυτή για τον θαλάσσιο χωροχρόνο, που εμπεριέχει όχι μόνον γεωγραφικά αλλά και ιστορικά στοιχεία, με αφορμή στην προκειμένη περίπτωση τα ταξίδια κατά τον μεσαίωνα Κινέζων θαλασσοπόρων από την ΝΑ Ασία στον Ινδικό Ωκεανό, την Μ. Ανατολή, την Α. Μεσόγειο ως την Αθήνα. Σε δρόμους υψηλής γεωστρατηγικής σημασίας, ενίοτε συνδιαζόμενους με αντίστοιχη οικονομική δραστηριοποίηση.

«Η σημερινή επίσκεψή στην Ακρόπολη», θα πει ο κ. Zhang, «μου έδωσε την δυνατότητα μέσα από την ολιγόλεπτη σκέψη που έκανα, να αναλογισθώ την τρισχιλιόχρονη ιστορία του μνημείου. Το πέρασμα του χρόνου αρμονικά συμπληρώνεται με την σημερινή εικόνα. Όπως στις χώρες μας, ίδιες παραμένουν οι εικόνες του φυσικού τοπίου, της γης, της θάλασσας, των ποταμών, ενώ κρύβουν μια μακρόχρονη ιστορία». Χώρος και χρόνος αρμονικά συνδιασμένα.

Στην συνέχεια είπε: «Θα προσπαθήσουμε ν’ αναλύσουμε την εξέλιξη του Κινεζικού πολιτισμού, μέσω ολιστικής θεώρησης ενός ευρύτερου φάσματος και ιδίως ερευνώντας τις πτυχές του θαλάσσιου «ασιατικού χρόνου» από την εποχή της Δυναστείας των Μινγκ και Τσινγκ. Από τότε που η Κίνα λειτούργησε ως χώρα εξωστρεφής. Άλλαξε πνευματικούς ορίζοντες και αναθεώρησε ιδέες, ανέπτυξε το εμπόριο. Απέκτησε οικονομική ισχύ. Τα τελευταία χρόνια προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε το παρελθόν μέσα από αρχαιολογικά τεκμήρια, πολλά από τα οποία ευρίσκονται στο εξωτερικό, κυρίως στην Αγγλία, την Ιαπωνία κ.ά. Επίσης φυσικές καταστροφές, πλημμύρες, πυρκαγιές, εχθρικές εισβολές κ.ά, κατέστρεψαν σχεδόν όλα τα έργα τέχνης. Η πατρίδα μου η Suzhou π.χ καιγόταν για επτά ημέρες».

«Από το 2009 γνωρίζουμε για την ύπαρξη αξιόλογων χαρτών και ταξιδιωτικών οδηγών, όπως τον χάρτη Selden’s, από το όνομα Άγγλου ερευνητή, ο οποίος τον δώρισε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης».

Στην συνέχεια αναφέρθηκε στην παραδοσιακή κινεζική τέχνη της ξυλογραφίας, που άνθησε στην πατρίδα του την Suzhou, που υπήρξε πνευματικό και εμπορικό κέντρο. Μέσω των έργων αυτών, γίνονται γνωστά στοιχεία της τότε κοινωνικής ζωής, όπως τα ήθη, έθιμα, τα επαγγέλματα, η αρχιτεκτονική κ.ά. Με την πάροδο του χρόνου ιδρύθηκαν Σχολές Καλών Τεχνών, Ακαδημίες, Πινακοθήκες, Λέσχες και άλλα έργα υποδομής.

Στην αρχή της Δυναστείας των Τσινγκ, ανεπτύχθη το εμπόριο με την Ιαπωνία. Στο Ναγκασάκι εργάζονταν 3000 Κινέζοι, που διακινούσαν έργα ξυλογραφίας ως δώρα στην αρχή και αργότερα εμπορεύοντο αυτά. Έτσι η τέχνη έδρασε ως φορέας ανταλλαγής ιδεών και διαμόρφωσης ηθών. Διαδοθηκε στην Ιαπωνία, ενώ αντίστοιχα επηρέασε την αντίστοιχη ευρωπαϊκή, ιδίως στην εποχή του Ιμπρεσιονισμού, όπως π.χ. μέσω των έργων του Ντεγκά, Μονέ, Βανγκόγκ κ.ά.

Μέσα από την τέχνη δημιουργήθηκε το ανοιχτό όραμα επικοινωνίας Δύσης και Ανατολής. Από τους θαλάσσιους δρόμους Κινέζοι ζωγράφοι ταξίδεψαν απεικονίζοντας τους τόπους που έβλεπαν. Έτσι δημιουργήθηκε ένας κύκλος τέχνης και ζωής. Ζωγράφισαν το Κάϊρο, την Αλεξάνδρεια, την Ακρόπολη, η τέχνη ταξίδεψε μέσω της θάλασσας και ο χρόνος νοηματοδότησε την τέχνη. Στην εποχή της Αναγέννησης τα βιβλία εικονογραφούνται με χαρακτικά, ξυλογραφίες και χαλκογραφίες. Στην Ανατολή, ο Δρόμος του Μεταξιού, είναι γεμάτος από εργαστήρια τέχνης, που τυπώνουν βιβλία, περιοδικά, ημερολόγια κ.α.

Η μετέπειτα φωτογραφική τέχνη επηρεάζει και επηρεάζεται από την χαρακτική, όπως και η τέχνη του κινηματογράφου, που βοήθησε τον προηγούμενο αιώνα την Κίνα, που πέρασε ιστορικά σημεία καμπής με την ανάπτυξη επαναστατικών κινημάτων και πολιτικών εξελίξεων.

«Μέσα από τα εκθέματα των έργων που υπαρχουν στα μουσεία μας», είπε, «βλέπουμε την Κινεζική τέχνη να δείχνει τον πλούτο της στον θαλάσιο χρόνο».

Η Ελλάδα, χώρα με αρχαίο πολιτισμό, έχει άμεση σχέση με την θάλασσα. Εμείς, υπογράμμισε, επιθυμούμε την ανάπτυξη σχέσεων επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών μας, μέσω της τέχνης και να δημιουργήσουμε νέες μορφές τέχνης, για ευρύτερους ορίζοντες συνεργασίας σε όλους τους τομείς.